Gdańsk, nadmorskie miasto w północnej Polsce, zajmuje znaczące miejsce w historii Polski i Europy. Położone u ujścia Wisły do Morza Bałtyckiego, od wieków było ważnym węzłem morskim i handlowym. Kontekst historyczny Gdańska jako „Wolnego Miasta”, rozpiętego pomiędzy polskością, niemieckością i kaszubskością, szczególnie w okresie międzywojennym, podkreśla jego wyjątkowy status i kluczową rolę w kształtowaniu polskiej świadomości narodowej. Okres ten uwypuklił tożsamość Gdańska jako przestrzeni kwestionowanych suwerenności i przenikania się kultur, ustanawiając precedens dla jego współczesnego wizerunku i aspiracji jako otwartego, wielokulturowego ośrodka miejskiego.

W polu religijnym, krajobraz Gdańska został ukształtowany głównie przez protestanckie dziedzictwo sprzed II wojny światowej, a po 1945 r. przez dominację ludności katolickiej. Zmiana ta znajduje odzwierciedlenie w narracji architektonicznej miasta, gdzie surowa estetyka kościołów protestanckich zestawiona jest z nowszymi wpływami katolickimi. Nieobecność jest ważną cechą pola religijnego Gdańska.

Stocznia Gdańska jest w kontekście społeczno-religijnym znaczącym miejscem, jako przestrzeń historycznych ruchów robotniczych i politycznych, ale także jako przykład politycznego, antykomunistycznego i wolnościowego zaangażowania polskiego katolicyzmu.

Herb Gdańska, przedstawiający dwa krzyże, jest istotnym symbolem dla narracji religijnej i historycznej miasta. Herb, jest obecny w różnych przestrzeniach Gdańska, od oficjalnych dokumentów i budynków publicznych po nieformalne użycia w lokalnych firmach i podmiotach prywatnych. Jest wyrazem lokalnej przynależności i wyjątkowości miasta, odzwierciedla też miejskie polityki zarządcze. 

Gdańsk eksponuje alternatywne formy sztuki, szczególnie poprzez tętniącą życiem scenę sztuki ulicznej, obejmującą murale, vlepki i graffiti. Przedstawienia te często nawiązują do tematu „Wolnego Miasta”, ilustrując historyczne dążenie Gdańska do autonomii i wolności. Wykorzystanie motywów religijnych i mitologicznych, w tym powracającego symbolu Neptuna oraz nawiązań do mitologii nordyckiej, wzbogaca tę narrację.

Gdańsk jest również ważnym ośrodkiem akademickim. W połączeniu z turystycznym statusem miasta, wydobywającym jego historyczne dziedzictwo, tradycje religijne i współczesne formy ekspresji kulturowej, Gdańsk jest ciekawym przykładem łączącym miejską religię z dyskursem wielokulturowości, pluralizmu religijnego i światopoglądowego.

Kraków jest położony w południowej Polsce, nad rzeką Wisłą i w niewielkiej odległości od Tatr. Miasto jest historyczną stolicą kraju o niekwestionowanym znaczeniu w kształtowaniu polskiego dziedzictwa kulturowego i religijnego. Zamek na Wawelu, znajdujący się w samym centrum Krakowa, jest świadectwem monarchicznej przeszłości Polski i odgrywa kluczową rolę w budowaniu narracji historycznej kraju. W czasie rozbiorów Polski, w okresie między XVIII i XX w., Kraków zachował swoje znaczenie kulturowe pomimo politycznego rozbicia państwa. W tym okresie miasto było istotnym ośrodkiem polskiej kultury w Galicji w Cesarstwie Austro-Węgierskim. Kraków nie został zniszczony podczas II Wojny Światowej, ale okres powojenny przyniósł istotne zmiany w tkance miejskiej, w tym budowę satelickiej w stosunku do Krakowa Nowej Huty. Nowa Huta, pomyślana jako idealne miasto socjalistyczne, reprezentowała zwrot w kierunku industrializacji i urbanistyki w czasach reżimu komunistycznego, kontrastując z historycznym i architektonicznym dziedzictwem Krakowa.

Kraków jest powszechnie uznawany za miasto o bogatym dziedzictwie rzymskokatolickim, często określany jako „miasto papieskie”. Pełni funkcję administracyjnego centrum dla Archidiecezji Krakowskiej i jest siedzibą Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II, o znaczącej roli w edukacji teologicznej w Polsce. Miasto jest również jednym z politycznych centrów polskiego katolicyzmu. Rzymski katolicyzm w Krakowie posiada wielość twarzy, od konserwatywnej po liberalne kręgi katolickiej inteligencji. Krajobraz religijny Krakowa charakteryzuje się gęstą siecią instytucji katolickich, w tym licznych parafii, pielgrzymkowych sanktuariów, placówek edukacyjnych, wspólnot zakonnych i wydawnictw, które wspólnie kształtują religijną dynamikę miasta. W Krakowie znajdują się liczne sanktuaria, niektóre o randze międzynarodowej, np. Sanktuarium Bożego Miłosierdzia w Łagiewnikach, które jest również kluczowe dla polskiej katolickiej duchowości. Status Krakowa jako międzynarodowego celu turystycznego wprowadza dodatkowy kontekst dla religijnego krajobrazu miasta. Turystyka religijna i pielgrzymki, zwłaszcza do miejsc związanych z papieżem Janem Pawłem II i kultem Bożego Miłosierdzia, lokują Kraków w globalnych sieciach mobilności motywowanej religią. W Krakowie, nakładanie się lokalnego i globalnego wymiaru religii odzwierciedla szersze trendy we współczesnej miejskiej religijności, w których miasta stają się węzłami w transnarodowych krajobrazach religijnych.

Obecność w mieście licznych firm outsourcingowych i kwitnącego sektora akademickiego pozycjonuje Kraków jako znaczące centrum miejskie w międzynarodowej sieci edukacyjnej i migracji zarobkowej. Rośnie w związku z tym widoczność religii i duchowości związanej z migrantami i stopniowo kształtującymi się etnicznymi/narodowymi diasporami.

Oprócz wszechobecnego rzymskokatolickiego kontekstu, Kraków posiada bogate dziedzictwo żydowskie. W dzielnicy Kazimierz, historycznie żydowskiej części miasta, znajduje się kilka synagog i religijnych instytucji, które są wyrazem trwałego wpływu społeczności żydowskiej na kulturowy krajobraz Krakowa. Żydowskie dziedzictwo jest wplecione we współczesną społeczno-kulturową tkankę miasta w sposób niejednoznaczny, np. uwidocznia się w walce między piłkarskimi kibicami Wisły Kraków i Cracovii. Rywalizacja, wykorzystuje symbole religijne w sposób wykraczający poza sferę sportu i religii.

Rośnie także widoczność rodzimowierców i różnych grup protestanckich. Dzięki napływowi nowych mieszkańców zwiększyła się także widoczność prawosławia, grekokatolicyzmu, hinduizmu, islamu.

W Krakowie, wykorzystanie symboli religijnych przez sztukę uliczną i włączenie religii do protestów społecznych oraz postulatów obywatelskich jest przykładem kreatywności pola religijnego i jego rekontekstualizacji w świeckich i publicznych dyskursach. Przestrzenie publiczne miasta są tłem dla murali, vlepek i graffiti, które reinterpretują motywy religijne włączając je w ruchy społeczne i negocjacje istotnych kwestii społeczno-kulturowych. Kraków jest przykładem miasta, w którym religia w istotny sposób kształtuje miejskie ekologie.

Lublin, położony we wschodniej części Polski, pełni funkcję ważnego kulturowego i politycznego ośrodka w regionie. Strategiczne położenie Lublina umożliwiało odegranie roli znaczącego centrum w Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Pluralizm religijny i kulturowy odzwierciedlała ugruntowana pozycja wspólnot katolickich, prawosławnych i żydowskich.
Historia miasta jest naznaczona przez rozbiory oraz takie polityczne wydarzenia jak przeprowadzona przez nazistów „akcja Reinhardt” i Holokaust. Bliskość obozu koncentracyjnego Majdanek podkreśla tragiczne wymiary przeszłości miasta. Okres powojenny był świadkiem transformacji Lublina w punkt oporu i wolności obywatelskiej, zwłaszcza przez strajki „Lubelskiego Lipca 1980”, które przyczyniły się do rozwoju ruchu „Solidarność”. Okres ten zainicjował zmiany demograficzne i urbanistyczne, szczególnie związane z przebudową obszarów stanowiących przed wojną żydowską dzielnicę, co koresponduje z miejską narracją o pustce i odbudowie.

We współczesnym krajobrazie religijnym bliskość Lublina do Ukrainy i Białorusi staje się szczególnie znacząca w kontekście trwającej wojny w Ukrainie, pozycjonując miasto jako kluczowy punkt tranzytowy dla migrantów wojennych, w tym wyznawców prawosławia i grekokatolicyzmu. 

Obecność Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego (KUL), jednej z czołowych polskich instytucji teologicznych i akademickich, podkreśla trwałą rolę miasta w kształtowaniu rzymskokatolickiego dyskursu intelektualnego i duchowego. Lublin jest miastem uniwersyteckim, w ostatnich latach stał się ważnym ośrodkiem edukacyjnym dla studentów międzynarodowych, zza wschodniej granicy Polski a także z Afryki (głównie z Zimbabwe, Nigerii i Ugandy), uczących się w szkołach wyższych o profilu medycznym. Obecność nowych migrantów nie pozostaje obojętna dla rekonfiguracji religijnej Lublina. 

Atrakcyjność turystyczna Lublina ma duże znaczenie dla obecnego rozwoju ekonomicznego i kulturowego miasta. Jako jedno z największych miast we wschodniej Polsce, Lublin przyciąga odwiedzających z całego regionu.

Na arenie międzynarodowej, Lublin jest celem dla znaczącej liczby odwiedzających z Izraela, co podkreśla znaczenie żydowskiego dziedzictwa miasta jako integralnej części miejskiej tożsamości.

Ponadto, różnorodność miejskich formacji, obejmująca obszary wiejskie i duże osiedla mieszkaniowe, bezpośrednio wpływa na przestrzenny rozkład i charakterystykę religijnych ikon dokumentowanych w granicach administracyjnych miasta. Korelacja między charakterem geograficznym Lublina, a rozmieszczeniem danych przestrzennych w Archiwum RUM zwraca uwagę na związek między planowaniem miejskim, dziedzictwem historycznym i współczesną dynamiką religii w mieście.

Miejskie polityki samorządowe Lublina są nakierowane na wzmacnianie wizerunku tolerancji, wielokulturowości, pluralizmu i różnorodności miasta, obecnych w  sloganie „Miasto Inspiracji” reprezentowanym przez tzw. „Oko Cadyka”. Ta kampania brandingowa ma na celu promowanie Lublina jako nowoczesnego, inkluzywnego ośrodka miejskiego, celebrującego historyczne dziedzictwo różnorodności i bogactwa kulturowego. Jednak przestrzeń miejska Lublina ujawnia również wpływy poglądów nacjonalistycznych, ultrakatolickich (skupionych często wokół ruchu anty-LGBTQ+) i konserwatywnych.